Türkiye'nin en büyük elektrik üreticisi devlet

Uluslararası danışmanlık şirketi Kearney ile enerji sektörünün önde gelen haber ve bilgi kaynağı Enerji Günlüğü iş birliği ile hazırlanan MW100 Türkiye Araştırması ve Raporu’nun altıncısı yayınlandı. Türkiye’nin en büyük 100 elektrik üreticisini listeleyen çalışma, sektörün yatırımcı profili ile elektrik üretim kapasitesindeki kaynak dağılımını da ortaya koyuyor. 31 Aralık 2024 itibariyle EPDK verilerini temel alan çalışma, sadece lisanslı elektrik üretim tesislerini kapsıyor.

DEVLET İLK SIRADA

MW100 Araştırması, 2001 yılında başlayan ve 2013’ten sonra hızlanan özelleştirme programına rağmen, kamu kuruluşu Elektrik Üretim Anonim Şirketi’nin (EÜAŞ) sektördeki ağırlığını koruduğunu ortaya koyuyor. Araştırmaya göre, EÜAŞ’a bağlı santrallerin toplam kurulu gücü geçen yıl ile aynı seviyede kalarak 21.802 MWe olarak hesaplandı.

Bu kapasite, Türkiye’nin 115.354 MWe’lik toplam kurulu üretim kapasitesinin %19’unu oluşturuyor. EÜAŞ’ın kurulu gücünün 14.451 MWe’si hidroelektrik santrallerden, 4.735 MWe’si doğalgaz santrallerinden, 2.424 MWe’si yerli kömür santrallerinden ve 17 MWe’si rüzgâr santrallerinden oluşuyor.

ÖZEL SEKTÖRDE İLK BEŞ

Özel sektör şirketleri arasında kurulu güç açısından en büyük oyuncu önceki yıllarda olduğu gibi yine ENKA. MW100 Araştırması’na göre, ENKA’ya ait santrallerin toplam kurulu gücü 3.978 MWe ile Türkiye’nin toplam üretim kapasitesinin %3,4’ünü oluşturuyor. Araştırmada, 3.901 MWe’lik kurulu gücüyle Alman E.ON ve Sabancı Holding ortaklığındaki Enerjisa Üretim üçüncü sıradaki yerini korurken, devreye aldığı yeni santrallerle ENKA’ya daha da yaklaştı. 3.161 MWe’lik kurulu gücüyle dördüncü sıradaki Cengiz Enerji, dengeli kaynak dağılımıyla dikkat çekerken, 3.033 MWe ile Limak Enerji beşinci sıraya yükseldi.

ÖNE ÇIKAN GELİŞMELER

2024 yılında devreye giren santrallerin ve kapasite artışlarının çoğunlukla yenilenebilir enerji kaynaklarından geldiği gözleniyor. Sektördeki en büyük kapasite artırımını Kalyon Enerji gerçekleştirdi. Kalyon Enerji, Şanlıurfa Viranşehir'deki GES yatırımıyla birlikte Ankara, Bayburt, Trabzon ve Elazığ'daki RES projeleri sayesinde yenilenebilir enerji portföyünü önemli ölçüde genişletti. Kalyon Enerji’yi takiben Aydem Enerji’nin toplam kurulu gücünde geçen yıla kıyasla 179 MWe’lik artış yaşandı.

DİKKAT ÇEKEN YATIRIMLAR

2024 yılı içerisinde devreye alınan, Limak Enerji'ye ait 100 MWe kurulu güce sahip G4 Erzin 1 GES ve IC İçtaş Enerji'ye ait 78 MWe kurulu güce sahip G4 Erzin 2 GES, geçen yılın en dikkat çeken yatırımları arasında yer aldı. Öte yandan, birçok enerji üreticisinin, özellikle güneş ve rüzgâr enerjisi kaynaklı yardımcı kapasite artışına yöneldiğini gözlemliyoruz. Buna ek olarak Zorlu Enerji, Eksim Enerji ve Aksa Enerji (Kazancı Holding) gibi Türk gruplarının yurt dışındaki santral yatırımları 2024 yılında da artarak devam etti.

LİSTEYE 4 YENİ ŞİRKET GİRDİ

MW100 listesine bu yıl 4 yeni şirket dahil oldu. HABAŞ, geçen yıl ayrıldığı listeye bu sene yeniden girmeyi başardı. Yeni katılan şirketlerden Ataseven Group, 70 MWe kapasiteli Atares-1’in devreye alınmasıyla listeye 78. sıradan giriş yaptı. 2024 yılında 4 yeni HES lisansı alan Murat HES Enerji, 90. sırada yer alırken, HES, BES ve RES yatırımlarıyla öne çıkan Metgün Enerji 92. sıradan listeye girdi. Öte yandan, Yeşilyurt Enerji, AGE Enerji, Peker Enerji ve Edincik Enerji bu yıl Top 100 listesinde yer alamadı.

ÜRETİM VE KURULU GÜÇ FARKI

“MW100, Türkiye’nin En Büyük 100 Elektrik Üreticisi Araştırması”nda geçen sene olduğu gibi elektrik kurulu gücüne ek olarak, elektrik üretimine göre ilk 10 şirket sıralamasına da yer verildi. En çok elektrik üreten şirketler sırasıyla EÜAŞ, Eren Enerji, Enerjisa Üretim, İÇDAŞ, Limak Enerji, Cengiz Enerji, EMBA Power, Çelikler Holding, Diler Holding ve Aydem Enerji oldu. Kurulu güç listesinde ilk 10’da yer almalarına rağmen ENKA ve Bilgin Enerji, elektrik üretiminde ilk 10’a giremedi.

OKUTUR: 2024 GÜNEŞİN YILI OLDU

Kearney Şirket Ortağı, Türkiye ve Orta Asya Lideri Onur Okutur, 2024 yılında Türkiye’nin toplam kurulu gücünün yaklaşık 8.6 GW arttığına işaret ederek “Bu artışın yüzde 93’ü yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı santrallerden geldi. En çok artış ise güneş enerjisi kurulu gücünde gerçekleşti” dedi. Yenilenebilir enerji yatırımlarına ve karbonsuz kaynaklara yöneliminin artmasıyla doğal gazın kurulu güç içindeki payının azalmaya devam ettiğini kaydeden Okutur, “2014’te elektrik üretimimizin yarısını sağlayan doğal gaz santrallerinin payı 2024’te yüzde 19’a geriledi’’ dedi.

KARA: 2025 BEKLENTİSİ NÜKLEER VE DEPOLAMA

Enerji Günlüğü Genel Yayın Yönetmeni Mehmet Kara ise önümüzdeki dönemde depolamalı tesisler ile hibrit santral yatırımlarının kurulu güç artışında ve bunun içeriği üzerinde etkili olacağına işaret etti. Kara, 2025 yılında sektöre damgasını vurmaya aday bir başka beklenen gelişmenin de, Türkiye’nin ilk nükleer santrali Akkuyu NGS’nin devreye girmesi olduğunun altını çizdi.